کاربرد های هوش مصنوعی در معماری

مقدمه

همواره کوشش ما در مجموعه معماری فراکارنو بر این بوده است که اطلاعاتی دست اول و بر خلاف رویه موجود برای به روز رسانی وب سایت های تخصصی که صرفا بر تولید محتوایِ فاقد اعتبار و تکراری به منظور بالابردن رنکینگ وب سایت ها تولید می گردد عمل نماییم از این رو فاکتور هایی که برای تولید یک محتوای تخصصی در زمینه طراحی معماری و به طور کلی مهندسی معماری برای ما حائز اهمیت است مواردی را شامل می شود که مهم ترین آنها به روز بودن و مورد نیاز بودن آن موضوع است لذا با توجه به بحث داغ و کاربردی این روزها در زمینه هوش مصنوعی و فرصت ها و تهدید های این پدیده نو، بر آن شدیم تا مطالبی دست اول را در این زمینه ارائه دهیم لازم به ذکر است با توجه به فراگیر بودن این مبحث بایستی کمی کلان تر به موضوع نگریست و در ابتدا تعریف مشخصی از هوش مصنوعی داشته باشیم و وضعیت کنونی آن را شرح دهیم و افق پیش رو را نیز ترسیم نماییم سپس کاربرد های هوش مصنوعی در معماری و تهدید ها و چالش ها و فرصت های پیش رو در زمینه هوش مصنوعی در معماری را بیان نماییم چرا که اعتقاد داریم هوش مصنوعی به همان میزان که می تواند برای بشریت مفید فایده واقع شود و چه بسا بسیار بیش از آن خطرات بالقوه ای نیز برای مشاغل و حرفه های تخصصی نظیر معماری و سایر خدمات تخصصی در بر خواهد داشت از این رو اجتناب ناپذیر است که درباره این موارد احتمالی در آینده نه چندان دور مطلع باشیم و برنامه های آتی خود را با لحاظ نمودن این مسائل برنامه ریزی نماییم.

تهدید های هوش مصنوعی (AI)

به نظر می رسد در حال حاضر مقوله هوش مصنوعی که به اختصار به آن (AI) نیز گفته می شود برای ما چیزی شبیه یک تکنولوژی نو مانند اختراع اینترنت و تلفن های هوشمند به نظر می رسد که برای تسهیل زندگی بشر به کار گرفته شده اند نگاه ما به این مقوله تا حد زیادی خوشبینانه است اما این مقوله بر خلاف سایر فناوری های نو که همگی تهدید هایی نیز با خود به همراه داشتند ابعاد بسیار وسیع تری را در این زمینه با خود به همراه خواهد داشت مثلا با ورود دوربین های دیجیتال به بازار، بزرگترین کمپانی تولید دوربین های عکاسی و فیلمبرداری کداک (Kodak) به دلیل اتخاذ سیاست های غلط با سابقه بیش از صد سال ورشکسته شد و هزاران فرصت شغلی از دست رفت یا با ورود تلفن های هوشمند (Smartphone) بزرگترین کمپانی ساخت تلفن های همراه (Nokia) به مرز ورشکستگی رسید و موارد دیگری از این دست.

اما خطراتی که هوش مصنوعی با خود می تواند به همراه داشته باشد به مراتب عظیم تر و گستره بسیار وسیع تری را خواهد داشت چرا که بگار گیری این مقوله به قدری شکل سنتی خدمات و کارها را دگرگون می سازد که اساسا در اکثر حوزه ها حضور انسان بی معنی خواهد بود و به بر خلاف سایر فن آوری های پیشین که با از بین بردن برخی از مشاغل، فرصت های شغلی جدیدی را می آفریدند در این مورد نسبت ایجاد مشاغل جدید به مشاغل از بین رفته نزدیک به صفر خواهد بود از این رو بسیار حائز اهمیت است که در این نقطه عطف تاریخی راهکارهای منطقی برای استفاده از این ابزار که در آینده بکارگیری آن غیر قابل اجتناب خواهد بود اتخاذ نماییم. برای درک این موضوع در ابتدا باید به وضعیت رشد این فناوری در ده سال گذشته و پیش بینی آینده آن بپردازیم.

 سرعت رشد هوش مصنوعی

هوش مصنوعی در ابتدای راه خود در سال 2011  از تشخیص تفاوت بین دو حیوان مانند سگ و گربه عاجز بود یک سال بعد و در سال 2012 این فناوری قادر به تشخیص عکس ها از یکدیگر بود در سال 2016 در بازی گو (Go) که نسخه آسیایی بازی شطرنج است و البته پیچیده تراز آن، قهرمان دنیا را شکست داد و یک سال بعد در سال 2017 بهترین نسخه خودش را 400 به 0  برد در سال 2019 قهرمان های پوکر دنیا را شکست داد و در حال حاضر قادر است صحبت کند، نقاشی بکشد و پاسخ سوالات را بدهد براساس یک تحقیق میزان رضایت مردم از چت جی پی تی (Chat GPT - Chat Generative Pre-Trained Transformer)  در زمینه مشاوره پزشکی از مشاوره توسط پزشکان بالاتر بوده است. برای درک بهتر قدرت پیشرفت این فناوری بد نیست سیستم هوش مصنوعی را با مغز انسان مقایسه کنیم در حال حاضر هوش مصنوعی تقریبا در هر دوسال سایز مغزش دو برابر می شود در حالی که مغز انسان در طی 7 میلیون سال تنها سه برابر رشد کرده است و از طرفی دسترسی به اطلاعات و الگوریتم ها و سرعت پردازش آنها توسط هوش مصنوعی به مراتب بالاتر از مغز انسان است.

هوش مصنوعی (Artificial intelligence (AI)) چیست

آیا بایستی از هوش مصنوعی بترسیم؟!

هوش مصنوعی در حال حاضر قادر است کلیه خدماتی که نیاز به تخصص دارد را انجام دهد اموری مانند مشاوره پزشکی طراحی معماری و مهندسی حقوق و وکالت، مشاوره های روانشناسی و تولید محتوا و ساخت برنامه های ویدیویی و گرافیکی و.. انجام دهد و در آینده نزدیک بخش اعظمی از این دست مشاغل به طور کلی و یا حداقل بخش بزرگی از آنها از بین خواهد رفت از طرفی رقابت بین غول های فناوری باعث بالا رفتن سرعت رشد این فناوری شده به طوری که خطر بسیار جدی پیروزی هوش مصنوعی بر بشر را پیش رو داریم برای درک بهتر این موضوع فرض کنید دو فرد در  یک اتاق حضور دارند یکی با هوشی چند برابر دیگری مسلم است که فرد باهوش می تواند دیگری را به کنترل خود درآورد از این رو بحث جلوگیری از رشد این تکنولوژی مطرح شده است اخیرا جفری هینتون که به پدر هوش مصنوعی در دنیا شناخته می شود در مصاحبه ای با خبرگزاری رویترز افزود که این تکنولوژی می تواند خطری بزرگتر از تغییرات آب و هوایی برای بشریت باشد و اعلام نمود که دست از توسعه این فن آوری خواهد کشید و دیگران را نیز به این امر ترغیب نمود تا چاره ای برای آن اندیشیده شود به نظر می رسد در نقطه کنونی انسانها و شرکت های بزرگ فعال در این زمینه فرصت این تغییر را دارا هستند چرا که این فناوری هنوز در بخش فیزیکی و مکانیکی به قدرت انسان نرسیده و احتمالا این تنها فرصت پیش رو برای کنترل هوش مصنوعی و مسئله مهندسی ایمن هوش مصنوعی خواهد بود.

کاربرد هوش مصنوعی در معماری

با توجه به مطالبی که عنوان شد دریافتیم که این تکنولوژی قادر است تقریبا تمام کارهای خدماتی را با ضریب خطای نزدیک به صفر و بهتر از انسانها انجام دهد در نتیجه به راحتی می تواند با دریافت داده های مهندسی معماری اقدام به طراحی معماری و تهیه فایل های دو بعدی و سه بعدی و تصاویر گرافیکی در زمینه طراحی معماری نماید حتی در بخش طراحی های معماری پایان باز نیز نشان داده که قابلیت دارد و با ترکیب کانسپت های مختلف می تواند اقدام به طراحی ساختمانهای مختلف با توجه به شرایط معماری و سایر المان های جغرافیایی مانند اقلیم و داده های زمین شناسی و توپوگرافی نماید.

همین امروز شما می توانید با دادن اطلاعات مورد نظر خود به عنوان مثال طراحی ویلا ی خود را به این فناوری بسپرید مثلا مشخص نمایید ساختمان ویلا به متراژ مشخص و تعداد طبقات و سبک طراحی نما و معماری مورد نظر شما انجام شود و رندر های طراحی را نیز دریافت نمایید پس دور از انتظار نیست که در آینده نزدیک بخش بزرگی از مهندسی معماری به دست هوش مصنوعی سپرده شود یا مثلا طراحی پلان معماری مطابق با ضوابط شهری هر منطقه را به این تکنولوژی سپرد، حال تصور کنید جامعه شاغل در این رشته یک شبه با یک ربات مواجه خواهند شد که بزرگترین پروژه ها را در زمان بسیار اندک تحویل کارفرما می دهد و امکان رقابت با این ربات را نخواهد داشت و در آینده نیز کارفرمایی وجود نخواهد داشت و کل پروسه از صفر تا صد توسط این سیستم هوشمند اجرا خواهد شد. حال باید با خودتان روراست باشید آیا این موضوع را یک فرصت میبینید و یا یک تهدید! از طرفی در بحث اجرایی ساختمان نیز این فناوری حرف های بسیاری برای گفتن دارد که در بخش بعدی به آن خواهیم پرداخت.

کاربرد هوش مصنوعی در اجرای ساختمان ها

با روشن شدن توانایی های هوش مصنوعی در طراحی معماری در بخش های مختلف از طراحی نما گرفته تا ترسیم پلان معماری و طراحی داخلی ساختمان و.. حال به این نکته می پردازیم که چگونه به کمک این ابزار می توانیم به مباحث عمرانی و ساخت بنا بپردازیم به طوری که با تکیه بر این سیستم هوشمند از کمترین عامل انسانی در پروسه طراحی تا تهیه مصالح ساختمانی و اجرای ساختمان بهره جوییم.

با استفاده از پرینتر های سه بعدی و دادن داده های معماری توسط هوش مصنوعی به این چاپگرهایِ ساخت می توانیم به عنوان مثال یک ساختمان اداری یا تجاری و یا مسکونی و.. را از صفر تا صد به هوش مصنوعی واگذار کنیم. البته علت عدم استفاده از این امکان در حال حاضر عدم رشد کافی هوش مصنوعی در بخش مکانیکی بوده است به طوری که هزینه پرینتر های سه بعدی در این اِشِل مقرون به صرفه نیست و همچنین زیر ساخت تغذیه خوراک (مصالح ساختمانی)  نیز بایستی ایجاد شود اما نکته ای که روشن است قابل انجام بودن این امور به دست این ابزار است که کلیه امور مهندسی در بخش عمرانی و معماری از طراحی سازه و تاسیسات تا طراحی معماری و اجرای ساختمان کاملا ممکن است و در آینده ممکن است با رفع موانع موجود این اتفاق صورت پذیرید و سرعت ساخت و ساز به شدت کاهش یابد البته که مانند هر پدیده نویی این کار مزایا و معایب خاص خودش را دارد مثلا در صورت بکارگیری ابزارهای هوشمند در ساخت و ساز در اشل های بزرگ هزینه پروژه ها کاهش پیدا می کند، دقت اجرا بالا رفته و ایمنی کار نیز ارتقا می یابد و آسیب های انسانی نیز کمتر می شود و یا به طور کل از بین خواهد رفت و از طرفی سرعت اجرا بالا می رود ولی در عین حال میلیون ها فرصت شغلی در بخش ساخت و ساز در دنیا از دست می رود پس اکنون زمان مناسبی است تا چاره ای برای چالش های پیش رو بیاندیشیم تا از این رهگذر کمترین آسیب را ببینیم.

در انتها بایستی عنوان نماییم هدف از مطرح نمودن این مقاله کوتاه که به همت همکاران ما در بخش آتلیه شرکت معماری فراکارنو تهیه شده است، نه مخالفت با  استفاده و به کارگیری از ابزار های تسهیل کننده و فناورانه که آشنا ساختن شما عزیزان با چالش ها و فرصت های پیش رو در رشته معماری است لذا خواه نا خواه در آینده پیش رو با موضوع سیستم های هوشمند روبرو خواهیم شد و از هم اکنون باید به فکر چالش های پیش رو باشیم و حال حاضر زمان تصمیم گیری است که قرار است جزئی از کدام دسته باشیم؟ بخشی از آنهایی که توسط این ابزار ها کنار گذاشته می شوند و یا با به روز کردن خود و مجموعه معماری مشغول به فعالیت قرار است در آینده بخشی از ارائه دهندگان خدمات هوشمند به مشتریان خود باشیم پس اگر گزینه دوم را انتخاب می کنیم باید از فرصت های پیش رویمان در بحث هوش مصنوعی در معماری نهایت استفاده را ببریم و اهمیت بحث کنترل هوش مصنوعی در قالب مهندسی ایمن هوش مصنوعی را جدی بگیریم که این خود بحث بسیار مفصلی است که در آینده بدان خواهیم پرداخت امیدواریم در حد توان توانسته باشیم به آگاهی شما عزیزان و علاقه مندان مهندسی معماری یاری رسانده باشیم.